Project Description

Πρόλογος, πίνακας περιεχομένων και πληροφορίες για το βιβλίο

ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ.
Δοκίμια

Εκδόσεις Καστανιώτη, 1998 (130 σελίδες)

Περιγραφή του βιβλίου (από τον πρόλογό του)

Σκέψεις για την ιστορία των πανεπιστημίων και την επιστήμη ως επάγγελμα. Κείμενα για την ελληνική ιστορία, τις ερμηνείες της, την ιστορική έρευνα και διδασκαλία, τις ελληνικές σπουδές και τις επιχορηγήσεις στα ξένα πανεπιστήμια. Είναι η μαρτυρία ενός ιστορικού για την επιστήμη του, για το επάγγελμά του, για την εποχή του· και η γνώμη ενός πολίτη για θέματα που γνωρίζει εξ επαγγέλματος, γνώμη ενίοτε πολεμική.

Σκόρπια κείμενα. Όλα, όμως, προέρχονται από μιαν απορία: πώς ερμηνεύουμε την νεότερη ιστορία μας; Μέσα σε έξι ή επτά γενιές, η νεοελληνική κοινωνία, ξεκινώντας από την υποτέλεια, την οικονομική εξαθλίωση και την πολιτική αδράνεια, συγκροτείται σε μία χώρα ανεπτυγμένη οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά. Πώς μπορεί να ερμηνευθεί αυτή η τεράστια μεταβολή; Μήπως είναι καιρός να θέσουμε αυτό το ερώτημα στο επίκεντρο της νεότερης ελληνικής ιστορίας, χωρίς συμπλεγματικές αναμετρήσεις με την αρχαιότητα και το Βυζάντιο και απορρίπτοντας την εθνική μεμψιμοιρία στην οποία οι συγκρίσεις αυτές μας οδηγούν;

Σύντομο σχόλιο για το περιεχόμενο του βιβλίου

Δοκίμια για την εξέλιξη της ελληνικής ιστοριογραφίας, για την ιστορική παιδεία της ελληνικής κοινωνίας, για την χρήση (και κατάχρηση) της ιστορίας στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και, κυρίως, για την διδασκαλία και την έρευνα της ελληνικής ιστορίας στα ελληνικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα στην περίοδο 1970-1995. Για να ερμηνεύσει αυτήν την πρόσφατη συγκυρία, το βιβλίο εξετάζει πως εξελίχθηκε η επιστήμη της Ιστορίας στην Ελλάδα από τον 19ο έως τα τέλη του 20ου αιώνα, πώς ξεκίνησε με τον Κ.Παπαρρηγόπουλο και την μεγαλεπήβολη σύνθεσή του, τέκνο του ευρωπαϊκού και του ελληνικού ρωμαντικού ιστορισμού και σύνδρομο των εθνικιστικών εξάρσεων της εποχής, για να περάσει εν συνεχεία την τραυματική διαμάχη μεταξύ εθνικιστικών και μαρξιστικών ερμηνειών της ιστορίας στην μεσοπολεμική, εμφυλιακή και μετεμφυλιακή Ελλάδα· και για να καταλήξει στα νέα ρεύματα επιστημονικής ιστορίας, που εμφανίζονται στην χώρα από την δεκαετία του 1970 και ύστερα.

Πίνακας περιεχομένων

ΜΙΑ ΑΦΙΕΡΩΣΗ
Anne Schlumberger
ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ: ΔΥΟ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΚΙΑΓΡΑΦΙΕΣ
Επιστήμη, ιδιοκτησία, εξουσία
Πανεπιστήμια και κοινωνική ιεραρχία
ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ: ΑΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΣΤΟΥΣ ΧΟΡΗΓΟΥΣ
Χορηγοί, ευεργέτες ή «σπόνσορες»;
ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΕ ΞΕΝΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ
Μισελληνικές απόψεις και ελληνικές σπουδές
Ένας πιθανός αντίλογος
Τι σημαίνει «ελληνικές σπουδές»;
Επιχορηγήσεις και ψευδαισθήσεις
Πρόταση για μια νέα πολιτική
Η ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ, ΣΗΜΕΡΑ (1987)
Η ιστορία της Ιστορίας μας: τρεις περίοδοι
Τα βασικά ζητούμενα: εθνική ταυτότητα, κοινωνικό ζήτημα
Τα νέα ερωτήματα
Οι νέοι ιστοριογράφοι
Τα νέα επιστημονικά παραδείγματα
Τα αίτια της ανανέωσης
Η κοινωνική υποδοχή: διαστρεβλώσεις και απορρίψεις
Η ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Η Ιστορία στα ελληνικά πανεπιστήμια
Η έρευνα της Ιστορίας: μεράκι και επάγγελμα
Η έρευνα της Ιστορίας: ανοίγματα προς το μέλλον
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
«Οικονομική» Ιστορία: αν υπάρχει, τι ερευνά;