Project Description
Πρόλογος, πίνακας περιεχομένων και πληροφορίες για το βιβλίο
ΕΙΡΩΝΕΙΑ ΚΑΙ ΣΑΤΙΡΑ
δύο δοκίμια και επτά δείγματα
Εκδόσεις Καστανιώτη, 1998 (89 σελίδες)
Περιγραφή του βιβλίου (από τον πρόλογό του)
Από τη μια πλευρά ο στόμφος, η επιτήδευση, η εκζήτηση, από την άλλη η λιτότητα και η σαφήνεια. Τί σημαίνουν αυτά για το καλό ύφος; Και τί σημαίνει «καλό ύφος»; Μήπως το ίδιο το ερώτημα είναι ειρωνικό; Ο σατιρικός λόγος είναι και ηθικός και πολιτικός. Ο ειρωνικός είναι;
Σάτιρα χωρίς ειρωνεία είναι αδιανόητη. Ειρωνεία χωρίς σατιρική διάθεση; Η υψηλή ειρωνεία δεν εξαντλείται ποτέ: την ζωογονεί συνεχώς η αυτο-ειρωνεία, που είναι ανεξάντλητη. Η σάτιρα εξαντλείται. Πότε; Μήπως όταν εξαναγκαστεί να περάσει από την υψηλή ειρωνεία στον χαμηλό σαρκασμό;
Τέτοια ερωτήματα προσπαθώ να απαντήσω σε αυτό το βιβλιαράκι. Ωστόσο, με δύο δοκίμια δεν αντιμετωπίζεται ένα θέμα χαώδες, δυνάμει εκδικητικό και οπωσδήποτε ειρωνικό. Η στοιχειώδης σωφροσύνη, λοιπόν, θα έπρεπε να με είχε αποτρέψει από τη συγγραφή. Αλλά η καθημερινότητα, ράθυμη, ναρκώνει τη σωφροσύνη των ανθρώπων και αφήνει ελεύθερες τις υποσυνείδητες, μεγαλειώδεις φιλοδοξίες τους. Έτσι, οδηγήθηκα ανεπαισθήτως προς το βιβλιαράκι.
Σύντομο σχόλιο για το περιεχόμενο του βιβλίου
Το πρώτο δοκίμιο συγκρίνει την πολυσημία της λογοτεχνίας με την απαίτηση λιτότητας και σαφήνειας που διέπει την επιστημονική συγγραφή. Το δεύτερο, διακρίνει ορισμένες όψεις του ειρωνικού λόγου και τις συσχετίζει με τον σατιρικό και τον πολιτικό λόγο. Στον πρόλογο διευκρινίζεται ότι τα δύο δοκίμια καλύπτουν ορισμένα μόνο τμήματα του θέματος και ότι οι αναλύσεις του είναι σχετικές, για διάφορους λόγους. Παραδείγματος χάριν, η ίδια η ταξινόμηση της ειρωνείας και της σάτιρας είναι παροδική και καθορίζεται από την εποχή, την ιστορικότητα της ταξινόμησης. Το ίδιο ισχύει για κάθε λογοτεχνικό «είδος» και για κάθε «υφος». Το ίδιο ισχύει και για τις αισθητικές αξίες, γενικότερα. Και επιπλέον, όλες οι αξίες και όλες οι ταξινομήσεις καθορίζονται από τον τόπο, την γλώσσα και την παιδεία συγγραφέων και αναγνωστικού κοινού.